Władza rodzicielska
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej jest formą ograniczenia rodzicom władzy rodzicielskiej. W sytuacji gdy sąd ograniczy rodzicom władzę rodzicielską przez umieszczenie w pieczy zastępczej, to rodzice są nadal uprawnieni i zobowiązani do decydowania o istotnych dla dziecka sprawach. Rozumie się przez to np. wyrażenie zgody na leczenie lub przeprowadzenie zabiegu, zwrócenie się do sądu o wyrażenie zgody na odrzucenie w imieniu małoletniego spadku, a po jej uzyskaniu, odrzucenie w imieniu dziecka spadku, złożenie wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności, złożenie wniosku o wydanie paszportu czy dowodu osobistego.
Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Zawieszenie będzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie.
Rodzice dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej mogą wnioskować do sądu o przywrócenie im władzy rodzicielskiej, jeśli ustały przyczyny, dla których sąd zaingerował w jej zakres.
Kontakty rodziców z dzieckiem umieszczonym w rodzinnej pieczy zastępczej
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem. Sąd opiekuńczy może w szczególności zakazać spotykania się z dzieckiem, zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd, ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość, zakazać porozumiewania się na odległość.
Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania.
W sytuacji braku porozumienia pomiędzy opiekunem zastępczym a rodzicem, co do sposobu kontaktów z dzieckiem, możliwe jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o uregulowanie kontaktów.
Sąd opiekuńczy, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.
Sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
Obowiązek alimentacyjny
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacji na jego rzecz. Przeszkodą nie jest ograniczenie, zawieszenie czy pozbawienie władzy rodzicielskiej. Opiekun zastępczy lub Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu są uprawnieni aby wystąpić do sądu z pozwem o alimenty przeciwko rodzicom dziecka. Należy mieć na uwadze, że Dyrektor jest do tego zobowiązany po upływie roku od umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej.
Rodzice obowiązani są do alimentów na dziecko, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Dochodem dziecka nie będzie świadczenie na pokrycie jego kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, które jest finansowane ze środków budżetu państwa.
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości rodziców. Trzeba pamiętać, że brak pracy w wyuczonym zawodzie nie jest wystarczającą przyczyną, by żądać oddalenia powództwa alimentacyjnego. Przy ocenie, czy i w jakim rozmiarze, dana osoba może zostać obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, istotna jest nie tyle jej aktualna sytuacja majątkowa i zarobkowa, lecz właśnie to, jaka ta sytuacja mogłaby być, gdyby wykorzystano wszelkie sposoby na osiągnięcie możliwie wysokiego pułapu zarobków i posiadanego majątku (orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., III CR 212/58, OSN 1960, nr 2, poz. 48).
Sprawa o alimenty może więc zakończyć się zasądzeniem od rodziców żądanej kwoty alimentów na rzecz dziecka, które będą płatne do rąk opiekuna zastępczego, chyba że sąd postanowi inaczej.
W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (np. podwyższenie alimentów).
Fakt uzyskania przez dziecko pełnoletności nie oznacza, że obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa. Uprawniony może znajdować się w sytuacji, w której nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać (np. nadal kształci się i nie ma wyuczonego zawodu). Przepisy nie określają również granicy wieku, do której możliwe jest realizowanie obowiązku alimentacyjnego. Należy pamiętać, że aby obowiązek alimentacyjny został uchylony, trzeba się zwrócić do sądu.
Opłata za pobyt dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej
Za pobyt dziecka w pieczy zastępczej rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości przyznanych świadczeń oraz dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, opłata za pobyt dziecka aktualnie wynosi 746 zł miesięcznie, a w rodzinie zastępczej niezawodowej, zawodowej albo rodzinnym domu dziecka – 1131 zł miesięcznie. W sytuacji gdy rodzina zastępcza pobiera świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka na podstawie dotychczasowych przepisów, tj. ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), wysokość opłaty będzie odpowiadała wysokości przyznanego tej rodzinie świadczenia.
Ograniczenie, pozbawienie lub zawieszenie władzy rodzicielskiej nie wyłącza obowiązku ponoszenia opłaty.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we Wrocławiu prowadzi postępowania administracyjne w sprawie ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej jako jednostka właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej czy rodzinnym domu dziecka. Ustalenie opłaty następuje w drodze decyzji, od której służy odwołanie na zasadach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Opłatę rodzice ponoszą od dnia umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej i odpowiadają za nią solidarnie. Od opłaty naliczane są odsetki ustawowe od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym decyzja ustalająca opłatę stała się ostateczna. Należności z tytułu nieponoszenia opłaty podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Rodzice nie ponoszą opłaty za okres, w którym dziecko umieszczone w pieczy zastępczej przebywa u nich.
Opłata nie jest ustalana jeżeli dziecko pozostawione zostało przez rodziców bezpośrednio po urodzeniu.
W przypadku powstania zaległości z tytułu nieponoszenia opłaty, za okres dłuższy niż 12 miesięcy starosta przekazuje do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o powstaniu tej zaległości.
Istnieje możliwość ubiegania się o umorzenie w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty lub odstąpienie od ustalenia opłaty. Warunki zastosowania wskazanych ulg zostały określone w Uchwale Nr XLVII/1138/13 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 11 lipca 2013 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej (Dz. Urz. Woj. Dol. 2013 r., poz. 4447).
 Oświadczenie o sytuacji materialno-bytowej | [Oświadczenie o sytuacji materialno-bytowej] | 135 kB | 15-12-2021 |
| klauzula informacyjna art 13 RODO - rodzice biologiczni dzieci umieszczonych w p | [klauzula informacyjna art 13 RODO - rodzice biologiczni dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej] | 106 kB | 15-12-2021 |
